به گفته كارشناسان و صاحب نظران، فعاليت احزاب در دولت تدبير و اميد با فضاي جديدي مواجه شده است. دولت يازدهم تاكيد كرده است كه نگاه مثبتي به آثار و تبعات تحزب در كشور دارد. بازگشايي خانه احزاب را مي توان مهمترين نشانه دوران جديد فعاليت احزاب پس از 8 سال ركود حزبي دانست كه وعده آن از سوي مسولين مرتبط و وزير كشور در ديدار با فعالان حزبي داده شده است. 

سيد محمد ميرمحمدي دبير كل حزب تمدن اسلامي و عضو شوراي مركزي خانه احزاب كه سابقه رياست بر فراكسيون وفاق و كارآمدي در مجلس هفتم را در كارنامه سياسي خود دارد در گفت و گو با ايرنا درباره فضاي فعاليت حزبي و انتظارات متقابل احزاب ، نقطه نظرات خود را مطرح كرد. 

ميرمحمدي معتقد است خانه احزاب بايد با اصلاح اساسنامه و انتخاب متوازن و معتدل از ميان تمام جناح ها در مركز و ساير استانها احيا شود.

به گفته او، اگر خانه احزاب با چنين خصوصياتي تشكيل شود و مورد پشتيباني قواي سه گانه قرار گيرد هم بازويي توانمند براي نظام و هم نهادي فعال و پشتيبان فعاليت هاي سالم سياسي احزاب و هم باشگاهي براي تعامل و تعاون و همفكري براي آنها خواهد بود.

متن كامل اين گفت و گو به شرح زير است:



** ايرنا: تأسيس خانه احزاب در ايران در چه شرايطي و در پاسخ به چه نيازي بود؟ به عبارت ساده تر فلسفه وجودي و هدف از تشكيل خانه احزاب چه بود؟



++ ميرمحمدي: فلسفه وجودي و هدف از تشكيل خانه احزاب، همانگونه كه در اساسنامه آن مندرج است تقويت روحيه تعاون، تفاهم و همگرايي بين احزاب و تشكل هاي سياسي و ارتقاء فرهنگ حزبي و فعاليت هاي سياسي در كشور است.



**ايرنا: چرا انديشه يا اراده تشكيل نهاد صنفي براي احزاب پيش از اصلاحات پيش نيامده بود؟ 



++ميرمحمدي: تلاش ها و بحث هايي براي ايجاد گفتمان بين احزاب و تشكل ها و همگرايي جبهه ها و ائتلاف ها وجود داشت اما در آغاز دوره هفتم رياست جمهوري كه شعار توسعه سياسي جزء شعارهاي اصلي رييس جمهور بود زمينه بروز و ظهور يافت و برخي از افراد از جناح هاي مختلف در تشكيل اين نهاد موثر بودند.



**ايرنا: چه كسي اين پيشنهاد را براي نخستين بار مطرح كرد؟ هسته اوليه آن را چه كساني تشكيل مي دادند؟



++ميرمحمدي: فرد خاصي اين پيشنهاد را مطرح نكرد بلكه افرادي از فرصت و فضاي پيش آمده استفاده كرده و با انگيزه آن را دنبال و رئيس جمهور و مقامات سياسي دولتي و پارلماني نيز بعضاً پشتيباني هايي كردند مثل تصويب سريع اساسنامه تشكل ها كه در زمان كوتاهي انجام گرفت. مي توان از چهره هاي سياسي مثل آقايان مهندس باهنر، موسوي لاري، موسوي تبريزي، دكتر مظاهري، دكتر غفوري فرد، بادامچيان، مرحوم مهندس رهبري، مهندس طاهر نژاد و مهندس يحيوي نام برد كه اكثراً تشكيل دهندگان هسته اوليه خانه احزاب بودند.



** ايرنا: كارنامه دوره هاي مختلف خانه احزاب را چگونه ارزيابي مي كنيد؟



++ ميرمحمدي: نظر به اينكه اينجانب در دو دوره شوراي مركزي خانه احزاب ( از جمله شوراي مركزي اخير ) عضو منتخب مجمع عمومي خانه احزاب بودم كه بخشي از آن را نيز مسئول كميته بين الملل بودم، غير از دكتر مظاهري كه چند دوره عضو شوراي مركزي خانه احزاب بود از اعضاي شوراي مركزي حزب تمدن اسلامي برادراني همچون آقايان مرحوم مهندس رهبري، شمسايي، محمودي، حميدي، علم الهدي و منظري در قالب كميته ها فعال بودند. عملكرد دوره هاي مختلف خانه احزاب را عموماً متوسط ارزيابي مي كنم كه آن را هم معلول جريان هاي حاكم بر خانه احزاب، فضاي سياسي كشور، كمبود امكانات، وضعيت ارتباطات و عدم حمايت نهادهاي سياسي مي دانم.



** ايرنا: آيا اين نهاد صنفي توانست پاسخگوي نيازهاي احزاب باشد و به اهدافي كه براي آن تشكيل شده بود دست پيدا كند؟



++ ميرمحمدي: غير از فراز و فرودهايي كه به علت تماميت خواهي عناصري از جناح ها عليه جناح ديگر به وجود آمد، منشور وفاق محصول همكاري هاي خانه احزاب بود و نيزگسترش همكاري هاي بين المللي به ويژه برگزاري اجلاس اجرايي ايكاپ در ايران (كنفرانس احزاب آسيايي) و آغاز همكاري هاي بين المجالس و فرهنگ سازي براي اهميت ديپلماسي غير دولتي و ديپلماسي عمومي و همچنين همايش هاي فصلي و تخصصي با وجود امكانات محدود از اقدامات و فرصت هاي خوب خانه احزاب بود اما خانه احزاب در نيل به اهداف و وظايف مندرج در اساسنامه بويژه ماده هفت آن ناموفق بود.



** ايرنا: اوج و افول خانه احزاب در چه دوره اي بود؟



++ ميرمحمدي: اگر نخواهم براي آن اوجي را ذكر كنم حداقل مي توانم افول آن را بعد از سال 88 و سياسي شدن بيش از حد اين نهاد صنفي توسط جناح حاكم بر آن بگويم كه نهايتاً مواضع و عملكرد برخي از تشكل ها به انحلال خود و به تعطيلي خانه احزاب منجر شد؛ گر چه دولت نهم و دهم، هم هيچ اعتقادي به توسعه فضاي سياسي و تحزب نداشت و حتي آب باريك يارانه احزاب را نيز قطع كرد.



** ايرنا: برخي معتقدند خانه احزاب «تعطيل» شد؛ برخي مي گويند «نيمه تعطيل» است و برخي هم مدعي هستند كه فعال است. تعبير شما از وضعيت فعلي خانه احزاب چيست؟



++ ميرمحمدي: همانطور كه گفتم تعطيل است و زمان اعتبار شوراي مركزي آن هم بيش از سه سال است كه منقضي شده است. حالا برخي عناصر علي البدل يا اصلي آن اصرار دارند عليرغم انقضاي مدت بگويند كه ما همچنان هستيم. من هم قبول دارم به عنوان افراد هستند و جلسات محفلي خود را هم دارند اما ارتباطي به خانه احزاب ندارند. اين را هم نهادهاي حقوقي بويژه وزارت كشور در جلسات رسمي اعلام كرده اند.



** ايرنا: درباره چرايي تعليق فعاليت هاي اين نهاد دلايل متعددي بر شمرده اند. از جمله شكايت يكي از اعضا به كميسيون ماده 10 احزاب و درخواست لغو انتخابات داخلي اين نهاد در سال 88، تمايل نداشتن دولت قبل براي فعاليت خانه احزاب و يكه تازي اصلاح طلبان؛ نظر شما در اين باره چيست؟



++ ميرمحمدي: تعليق شايد لفظ بهتري براي تعطيل باشد چون خانه احزاب مي تواند طبق مقررات و با تسامحي از نظر حقوقي با تشكيل مجمع عمومي فوق العاده، اصلاح اساسنامه و تعيين شوراي مركزي جديد به فعاليت خود ادامه دهد اما فعاليت شوراي مركزي به علت عدول از اهداف صنفي، انقضاء مدت و عدم تأييد صلاحيت برخي از اعضاي آن توسط كميسيون ماده 10 تعطيل است.



** ايرنا: فقدان تشكل صنفي براي احزاب چه آسيب هايي را متوجه احزاب كرده است؟



++ ميرمحمدي: فقدان تشكل صنفي سالم و كارآمد احزاب را از وجود منافع هم افزايي و تعاون صنفي و كشور را از منافع ديپلماسي عمومي و مشاركت حداكثري محروم مي سازد.



** ايرنا: بعد از روي كار آمدن دولت يازدهم وزارت كشور مطالبه احزاب براي بازگشايي خانه احزاب را پيگيري كرد. براي بازگشايي خانه احزاب چه پيشنهادهايي مطرح شد؟ كميته اي كه در حال حاضر بازگشايي خانه احزاب را پيگيري مي كند چه كساني هستند؟ چند وقت است كه فعاليت مي كنند؟ فعاليت هايشان چه بوده؟



++ ميرمحمدي: حزب تمدن اسلامي به عنوان يك تشكل و اينجانب به عنوان دبيركل آن، نيز يكي از افرادي بودم كه با انگيزه براي بازگشايي خانه احزاب با اعضاء و دبيران كل موثر احزاب و تشكل هاي سياسي در برگزاري و شركت در جلسات محدود و بزرگ مشتركاً با هم و يا با وزارت كشور و مسئولان دولتي سهمي را داشته ام و در قالب يكي از اعضاي كميته پيگيري به اتفاق ساير دوستان براي بازگشايي قانوني خانه احزاب تلاش مي كنم تا به حال بيش از هفتاد تشكل صنفي يعني بيش از يك سوم احزاب و تشكل هاي شناسنامه دار آمادگي خود را اعلام و به نظر وزارت كشور نيز رسيده است. 

كميته هاي ديگري را نيز برخي به ابتكار خود تشكيل داده اند كه اينجانب ورودي به آنها ندارم گرچه مي توانم از تلاش هاي مثبت آقايان مرتضوي كياسري، موسوي تبريزي، غفوري فرد، طاهر نژاد، مظاهري، اسلامي تبار، پورنامدار، حكيمي پور، رئوفيان، حبيبي، راكعي، راه چمني، كواكبيان، عبدخدايي، روح الاميني، بيادي،عباسپور، شيخياني، حق شناس و ايراني ذكر كنم. آنچه نظريه غالب است همان نامه امضاء شده 70 نفره و كميته اجرايي 7 نفره مي باشد كه در كنار خود تعاملاتي را نيز با چهره ها و شخصيت هاي موثر و دبيران كل احزاب داشته اند. فعاليت اين كميته به بيش از شش ماه برمي گردد.



** ايرنا: چه احزابي از ابتدا با بازگشايي مخالف بودند؟ روند جلب رضايت اين تشكل ها چگونه بوده است؟ كدام احزاب مخالف بازگشايي خانه احزاب هستند؟ علت مخالفتشان چيست؟ در صورت عدم رضايت اين تشكل ها در نهايت چه تصميمي گرفته خواهد شد؟



++ ميرمحمدي: در مورد بازگشايي مجدد، برخي از چهره ها و گروه هاي اصلاح طلب مي خواهند با همين ساختار و اساسنامه خانه احزاب و برخي از اعضاي شوراي مركزي منقضي شده انتخابات برگزار كنند تا باز هم جريان اصلاح طلب موجود به همان وضع نابسامان پايان خانه احزاب به وضع خود ادامه دهندكه بين احزاب همكاري واقعي به عمل نخواهد آمد. بهتر است خودشان يك خانه احزاب اصلاح طلب درست كنند چرا كه برخي اصول گرايان هم يك خانه احزاب اصول گرا را طلب مي كنند، برخي از اصول گرايان عضو جبهه پيروان امام و رهبري كه از وضع اخير خانه احزاب ناراحت هستند باشگاه احزاب را پيشنهاد مي كنند و برخي ديگر كه معتدلين احزاب و تشكل ها هستند مي گويند ابتدا مجمع عمومي فوق العاده تشكيل شود و سپس ضمن افزايش تعداد اعضاي شوراي مركزي سازو كار انتخاب به ترتيبي باشد كه مثلاً از هر جناحي اصول گرا و اصلاح طلب، مستقل و معتدل هر كدام 7 و8 نفر انتخاب شوند و به هيچ وجه يك جريان عملاً نتواند اكثريت خانه احزاب را به عهده بگيرد. گرچه بين كساني كه پيشنهاد باشگاه احزاب را نيز دادند كساني هستند كه با اصلاح اساسنامه با اين تشكل موافق هستند منتها تضميني براي آن نمي بينند.



** ايرنا: نظر شما احياي خانه احزاب است يا تشكيل نهادي ديگر؟



++ ميرمحمدي: نظر اينجانب احياي خانه احزاب، اصلاح اساسنامه، انتخاب متوازن و معتدل از ميان تمام جناح ها در مركز و ساير استانها است.



** ايرنا: يكي از مشكلات احزاب در چند سال گذشته عدم حمايت حقوقي يك نهاد صنفي و مستقل از فعاليت آنها بود. در صورت بازگشايي خانه احزاب يا تشكيل نهاد مشابه اين خلاء چگونه پر خواهد شد؟



++ ميرمحمدي: آري در اساسنامه خانه احزاب اين وظيفه به عهده خانه احزاب گذاشته شده بود كه خانه احزاب در اين مورد كم كاري كرده است. اگر خانه احزاب مطلوب همانگونه كه گفته شد تشكيل گردد و مورد پشتيباني قواي سه گانه قرار گيرد هم بازويي توانمند براي نظام و هم نهادي فعال و پشتيبان فعاليت هاي سالم سياسي احزاب و هم باشگاهي براي تعامل و تعاون و همفكري براي آنها خواهد بود.

اينجانب در جلساتي كه آقاي كواكبيان و دوستانشان حدود 10 جلسه داشته اند شركت نداشته، فقط به دعوت حجت الاسلام والمسلمين آقاي دكتر مرتضوي كياسري در جلسه دهم آن شركت كردم و آن هم مركب از برخي دبيران كل براي اصلاح قانون احزاب و تشكل هاي سياسي بوده نه تشكيل خانه احزاب، در آنجا نيز اينجانب به برخي از موارد كليدي كه آن را خلاف قانون اساسي مي دانستم تذكر دادم و همچنان پايبندم كه انتخابات در قانون اساسي بويژه در مجلس شوراي اسلامي، انتتخاب مستقيم توسط افراد است مشاركت احزاب فقط در قالب تبليغات و حمايتها و پشتيباني هاي تبليغي و مالي خواهد بود. نظام ما نظام نيمه پارلماني- نيمه رياستي يا نظام پارلماني- رياستي است. ضمناً طبق قانون اساسي نظارت به عهده شوراي نگهبان است. احزاب، مطبوعات، رسانه ها و نهادهاي مردمي مي توانند در قالب هيأت هاي اجرايي يا همكاران نظارتي شوراي نگهبان عمل كند و در صورت تفاهم مي توانند با گنجاندن موادي قانوني نوعي همكاري در نظارت را براي خانه احزاب مصوب و بعد از تأييد شوراي نگهبان به عمل درآورند. 

خانه احزاب را در حال حاضر در حال تعليق و فعاليت هاي شوراي مركزي آن را منقضي و در حال تعطيل مي دانم. احياء خانه احزاب را با همكاري و هم انديشي دبيران كل احزاب و تشكل هاي سياسي قانوني كوچك و بزرگ با اصلاح اساسنامه و توازن بين حداقل سه جناح ممكن و مفيد مي دانم و دست همكاري خود و شوراي مركزي حزب تمدن اسلامي براي تحقق آرمان هاي جمهوري اسلامي از طريق فعاليت هاي سالم و قانونمند و با نشاط و وحدت بخش خانه احزاب را دراز مي كنم.

اميد است وزارت كشور به تقاضاي امضاء شده بيش از يك سوم احزاب توجه كرده و چهره ها و شخصيت هاي موثر اصول گرا، اصلاح طلب، مستقل و معتدل دست به دست هم داده با هم فكري ضمانت اجرايي تشكيل خانه احزاب كارآمد و متوازن را فراهم كنند.