دو تن از ديپلمات‌هاي ارشد سابق وزارت امور خارجه آمريكا در دولت اوباما با نگارش مقاله اي مشترك در روزنامه "نيويورك تايمز" آمريكا ضمن انتقاد از بي نتيجه بودن سياست فشار حداكثري دولت ترامپ عليه ايران، خواستار مذاكره ايران و آمريكا براي كاهش از تنش در منطقه و حصول به يك توافق جديد شدند.

به گزارش عصرايران، "ويليام جي برنز "و "جيك ساليوان" از مقامات پيشين وزارت خارجه دولت اوباما در اين مطلب نوشتند:

اكنون بهترين زمان براي آغاز ديپلماسي و فاصله گرفتن از تنش‌هاي موجود در خاورميانه است.

شش سال پيش، در همين روزها و ماه ها بود كه سخت درگير گفتگوهاي مخفي و آشكار با ايران بوديم، گفتگويي كه پايان آن منجر به امضاي توافق هسته‌اي شد. در آن روزها اين هنر ديپلماسي بود كه خطر جنگ را كاهش داد و حالا فقدان همان ديپلماسي منجر به افزايش تنش‌ها شده است.

عواقب تصميم احمقانه دولت ترامپ مبني بر خروج از برجام در سال گذشته، آن هم بدون هيچ گونه مدركي مبني بر عدم پايبندي ايران به مفاد اين قرارداد، منجر به افزايش تنش‌ها شد.

عكس يادگاري وزراي خارجه ايران و گروه 5+1 پس از انعقاد نهايي توافق برجام/ ژوئيه 2015 / وين اتريش

ما اكنون به دليل محاسبات و انتظارات اشتباهي كه از سوي هر دو طرف وجود دارد در مقطع بسيار خطرناكي قرار داريم. برخي در ايران اين تصور را دارند كه بايد تا پايان سال 2020 صبر كرد چرا كه در صورت شكست ترامپ در انتخابات پيش رو دولت آينده ايالات متحده به برجام بازخواهد گشت. اين در شرايطي است كه به دليل تحريم‌ها صادرات نفت، به عنوان قلب تپنده اقتصاد ايران، از 2.5 ميليون بشكه در روز به چند صد هزار كاهش يافته و طرف هاي اروپايي برجام هم عملا ناتوان از كمك به ايران هستند.

در سوي مقابل دولت ترامپ هم به نوبه خود اسير محاسبات اشتباه است، واشنگتن با تحليل هاي غير واقعي بر اين باور بوده و هست كه كمپين فشار حداكثري و تهديد نظامي باعث مي‌شود ايران شرايط آمريكا را پذيرفته و به نوعي تسليم شود. اين باور در حالي است كه ايالات متحده عملا كارت‌هاي بي شماري كه تهران در اختيار دارد را ناديده گرفته است. ايراني‌ها در اين مدت، با اقداماتي نظير ساقط كردن پهپاد آمريكايي در خليج فارس و آغاز روند كاهش تعهدات برجامي عملا نشان دادند كه در برابر ايالات متحده دست و پا بسته نيستند. از سوي ديگر متحدين و شركاي آمريكا نيز به جاي پيوستن به واشنگتن در يك جبهه متحد براي منزوي كردن ايران، در تلاشند تا تنش‌ها ميان دو طرف را كاهش داده و آن‌ها را به ميز مذاكره بازگردانند.

در تهران هم البته مخالفان مذاكره با آمريكا دست بالا را دارند و به طور كلي نسبت به تعامل با غرب شك و ترديد‌هاي بسياري مطرح مي‌كنند. اين ايده از سوي آن‌ها مدام در حال تكرار است كه ترامپ علاقه و توان حمله نظامي به ايران را نداشته و آنچه مطرح مي‌كند تنها جنبه تبليغاتي دارد.

در اين ميان شركاي ما در خليج‌فارس نيز دو دل شده‌اند. از يك سو، آن‌ها شديدا نگران برخوردهاي نظامي احتمالي هستند و به همين خاطر سعي مي‌كنند كه تنش‌ها را كاهش دهند، همين چندي پيش بود كه در ماجراي حمله به تاسيسات نفتي آرامكو وليعهد سعودي خواستار تحقيقات سازمان ملل شد و اعلام داشت كه جنگ با ايران مي‌تواند منجر به فاجعه شود. از طرف ديگر نيز، آن‌ها نگران هستند كه عدم واكنش آمريكا در مقابل ايران تنها منجر به افزايش تحركات جمهوري اسلامي به ويژه عليه سعودي‌ها شود.

بدون تعارف پايان مسيري كه امروز دنبال مي‌كنيم يعني ادامه تاكيد بر برخوردهاي قهري چيزي جز بن‌ بست نيست. به جاي چنين اقداماتي و تمركز واشنگتن مبني بر چگونگي برخورد با ايران بهتر است پيش از آنكه دير شود، به سمت ديپلماسي حركت كنيم.

براي شروع روند ديپلماسي، پيش از هرچيز هر دو طرف بايد در انتظارات خود بازنگري داشته و روند گام به گامي را آغاز كنند كه بتواند در آينده موجب يك توافق بلند مدت گردد. همانطور كه رئيس جمهور فرانسه، امانوئل ماكرون نيز اعلام كرده، متاسفانه ايالات متحده حاضر نيست هيچ امتياز اقتصادي‌اي مستقيم يا حتي از طريق اتحاديه اروپا به ايران دهد. جدا از اينكه واشنگتن حاضر به دادن امتيازي براي آغاز مذاكرات نيست 12 خواسته غير معقول را هم به عنوان پيش شرط مطرح كرده كه بهتر است براي باز شدن در ديپلماسي آن‌ها را كنار بگذارد. آمريكا بايد بداند كه ايران با سرسختي خاص خود بدين شكل تسليم نخواهد شد.

در سوي مقابل اينكه تهران تصور كند ايالات متحده بدون دريافت تضمين‌هاي لازم براي مذاكره در مورد مسائل موشكي و منطقه‌اي حاضر به لغو تمام تحريم‌هاي خودش باشد هم چندان واقع بينانه به نظر نمي‌رسد.

امضاي ترامپ بر پاي فرمان اجرايي خروج يكجانبه آمريكا از برجام و بازگرداندن تحريم هاي آمريكا عيه ايران/ 18 ارديبهشت 97/ عكس: ان بي سي

محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران اخيراً اظهارات اميدواركننده‌اي مبني بر رضايت تهران براي آغاز مذاكرات در زمينه‌هاي گوناگون داشت. او گفت كه اگرچه كار براي آغاز مذاكرات دشوار است، اما به هر حال به امتحان كردنش مي‌ارزد. توافق هسته اي سال 2015 بايستي آغاز ديپلماسي با ايران مي‌بود نه پايان آن كه متاسفانه اين گونه نشد، با اين حال اكنون نيز ايراني‌ها به خوبي مي‌دانند كه حتي آغاز مذاكرات مخفي در سطوح پايين مي‌تواند سرآغاز مذاكره‌اي جامع باشد.

جدا از آنچه گفته شد هر دو طرف همچنين بايد به دنبال كاهش بيشتر تنش‌ها باشند. به عنوان مثال تبادل زندانيان بين دو طرف يا تلاش براي برقراري آرامش در زمينه حمل و نقل دريايي مي‌تواند نمونه‌هاي مناسبي براي تنش‌ زدايي بين دو طرف باشد. در كنار اين دو مورد هر دو اين كشور‌ها بايد بدانند كه عراق نبايد به ميدان جنگ نيابتي‌شان تبديل شود. ما بايد زمينه‌هاي لازم براي پايان برخي از بحران‌هاي خليج فارس از جمله جنگ يمن را مهيا كنيم. بحران يمن نه تنها يك تراژدي انساني بلكه يك فاجعه استراتژيك براي شركاي ما در خليج فارس بوده، فاجعه‌اي كه حتي دامان سياست خارجي ما را هم لكه دار كرده است.

اگر از ما مي‌خواهيد مسيري براي ديپلماسي با ايران پيشنهاد كنيم، فقط بايد بگوييم از شرايطي كه امروز در آن هستيم فاصله بگيريد! با اين حال اكنون خوب يا بد ما در اين شرايط قرار داريم و اين آخرين شانس ما براي آزمون دوباره ديپلماسي است.